Horyniec Zdrój jest miejscowością uzdrowiskową położona w powiecie lubaczowskim w obrębie Roztocza Południowego na pograniczu Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. Miasteczko dzięki czystemu powietrzu, dużemu zalesieniu oraz wyjątkowym warunkom klimatycznym swoje uzdrowiskowe walory wykorzystuje już od XVII w.
Oprócz klimatu niewątpliwym atutem Horyńca jako uzdrowiska i miejsca na podreperowanie zdrowia są jego zasobne źródła wód mineralnych – słabo mineralizowanych wód siarkowo-wodorowych, wodorowo-węglanowych i wapniowo – sodowych oraz złoża borowiny o znakomitych właściwościach leczniczych. (1) Horyniec Zdrój oraz jego okolice posiadają szereg możliwości spędzenia wolnego czasu. Oprócz zalecanych spacerów polecemy również wycieczki po okolicach naszej miejscowości. Wolny czas można przeznaczyć na poznawanie uroków Roztocza i okolicznych zabytków. Zwiedzanie okolicy należy rozpocząć oczywiście od naszego Sanatorium, które mieści się w zabytkowym pałacu Ponińskich z 1-szej połowy XIX w. Teren naszego Sanatorium obejmuje również okazały 9-hektarowy park.

Kolejną atrakcją Horyńca Zdroju, którą należy odwiedzić jest niewątpliwie Teatr Dworski z 1843 roku. Wybudowany przez Floriana Ponińskiego na życzenie swojego syna Ludwika Nikodema.

Obecnie budynek teatru jest w użytkowaniu Gminnego Ośrodka Kultury. Co roku odbywają się tutaj znane już „Biesiady Teatralne” – Ogólnopolskie Przeglądy Amatorskich Zespołów Teatralnych Małych Form. Gminny Ośrodek Kultury prowadzi też kino „Roztocze” oraz szereg kół zainteresowań dla mieszkańców Gminy Horyniec Zdrój.

Godnym uwagi jest także położony w centrum Horyńca Zdroju kościół zdrojowy. Pierwotnie wzniesiona była tutaj kaplica dworska w 1818 roku, następnie do lat powojennych, wykorzystywana była jako cerkiew greckokatolicka.
W 1984 r. kaplica została znacznie rozbudowana i zamieniona na kościól p.w. bł. Jakuba Strzemie. Klasycystyczna kaplica, z tympanonem i czterokolumnowym portykiem, stanowi front obecnego kościola. Nad wejściem do świątyni znajduje się Szreniawa, herb Stadnickich – fundatorów świątyni. Na cmentarz przykościelny – pierwotnie grzebalny – prowadzi trójlukowa dzwonnica bramna z 1818 r. (2)

Kolejnym miejscem jakie warto zobaczyć jest zespół klasztorny o.o. Franciszkanów – w skład którego wchodzi barokowy kościół i klasztor. Zespół powstał z fundacji Telefusa założonej w 1703 roku. W czerwcu w dniu św. Antoniego odbywa się tutaj doroczny odpust. Wokół kościoła rosną piękne pomnikowe lipy, jesion, klony oraz graby. (3)

Niedaleko Horyńca (ok. 3 km) znajduje się malownicza miejscowość Radruż. We wsi znajduje się zespół złożony z cerkwi pod wezwaniem św. Paraskewy i wolnostojącej dzwonnicy, wzniesionych zapewne w XVI w. oraz murowanej kostnicy z XIX. Całość obwiedziona jest kamiennym murem z poł. XIX w .
W 1648 cerkiew ozdobiono polichromią. Remontowana w III ćw. XVIII w. (m.in. rozebrano istniejącą nad babińcem dzwonnicę) a następnie w 1832 i 1845. Po 1947 przejęta została przez Skarb Państwa. W latach 1964-1966 zespół gruntownie remontowany. Cerkiew w Radrużu, wzniesiona przez zawodowych mistrzów wykorzystujących doświadczenia ciesielstwa póĽnogotyckiego, należy do najcenniejszych świątyń drewnianych na terenie Polski. (4)

W lesie w Nowinach Horynieckich na pięknej polanie została wybudowana w XIX wieku kaplica na wodzie p.w. Matki Bożej. Ze Ľródełka bijącego spod kaplicy wypływa woda o właściwościach leczniczych. Na górce stoi krzyż ustawiony dla upamiętnienia idących na Lwów wojsk księcia Józefa Poniatowskiego. Przy kapliczce odbywają się nabożeństwa odpustowe. (5)

W odległości kilku kilometrów od Horyńca Zdroju znajduje się rezerwat przyrody Sołokija. Przedmiotem ochrony są naturalne skupiska jałowca pospolitego o zróżnicowanych, osobliwych formach. Jałowcom towarzyszy bogata szata roślinna, będąca swoistą osobliwością tej części Roztocza.
Do wspomnianych roślin należą chaber drakiewnik, dziewięćsił pospolity, przytulia łąkowa, psianka słodkogórz, rozchodnik ostry, szczotlicha siwa, szparag, świerzbnica polna, wilczomlecz sosnka. W rezerwacie można spotkać takie ptaki jak: pokrzewka cierniówka, piegża, srokosz oraz gryzonie: koszatkę, orzesznicę, popielice, ryjówkę i żołędnicę. Występuje tu kilkadziesiąt gatunków mrówek (południowych i pontyjskich). Można również spotkać nadobnicę alpejską oraz modliszkę. (6)

W okolicach Horyńca Zdroju znajduje się również kilka cmentarzy z zabytkowymi nagrobkami greckokatolickimi (krzyże bruśnieńskie) m.in. jeden z najpiekniejszych w Polsce w Starym Bruśnie oraz w Nowym Bruśnie, w Dziewięcierzu, Radrużu jak również w Woli Wielkiej.
Oprócz w/w najważniejszych miejsc jakie należy odwiedzić goszcząc w Horyńcu należy równiez wspomnieć o takich osobliwościach jak :

– Zespół bunkrów betonowych Linii Mołotowa z okresu II wojny światowej (wzgórze Hrebcianka)
– „Świątynia Słońca” w Nowinach Horynieckich
– „Diabelski Kamień” znajdujący się w okolicach Monasterza
– Uroczysko Buczyna w okolicach Werchraty
– Kamieniołom piaskowców i wapieni w Starym Bruśnie
– żródła wywierzyskowe rzeki Brusienki w okolicach Starego Brusna

To tylko najważniejsze z atrakcji jakie czekają na Państwa w okolicach Horyńca, wszystkich nie sposób wymienić więc zapraszamy Państwa serdecznie do naszego Sanatorium gdzie na miejscu będzie można się przekonać o urokach pobytu u nas oraz wszystkich atrakcjach jakie czekają na odwiedzających Horyniec Zdrój.

źródła opisów i wykorzystane materiały: